კვირას, 19 მარტს, ჩვენებურად 17 საათზე, ბუქარესტის "არკულზე" 2017 წლის "რაგბი ევროპის" პირველობის გადამწყვეტი რკენაა: რუმინეთის "მუხები" (სტეჟარი) მასპინძლობენ ბოლო 6 სეზონის უცვლელ ჩემპიონს – საქართველოს "ბორჯღალოსნებს".

მეტოქეს 3 ქულით რომ ვუსწრებთ, ფრეც ხელს გვაძლევს – ამ შემთხვევაშიც შევინარჩუნებთ როგორც ტიტულს, ასევე "ანთიმოზ ივერიელის" თასს. "საზოგადოებრივი მაუწყებელი" ტრადიციულად შემოგვთავაზებს მატჩის პირდაპირ რეპორტაჟს.

ყველაფრით ვუსწრებთ

რუმინული რაგბი ქართულზე ძველია – 2013 წელს საუკუნოვანი იუბილე გადაიხადა. გამოიცა წიგნი და მოიჭრა მონეტა, და რაც მთავარია, დაისახა დაკარგულ პოზიციათა დაბრუნების გეგმაც.

დიახ, ვიდრე ჩვენ საბჭოეთის პირველობაზე კლუბებით ვმონაწილეობდით, რუმინეთი ნაკრებით ეტოქებოდა თვით საფრანგეთს და "ხუთ ერში" ჩაბმის პრეტენზიაც ჰქონდა, მაგრამ მერე თანდათან დაკნინდა და დღესდღეობით ყველაფერში ჩამოგვრჩება.

2000 წლიდან ორივენი ვმონაწილეობთ "ერთა თასში" (ახლანდელი "რაგბი ევროპა"). 14 სეზონში ჩვენ 9-ჯერ ვიჩემპიონეთ, 11-ჯერ დავასრულეთ სეზონი პირველ ადგილზე და 6-ჯერ გავახერხეთ სლემი, მაშინ როცა იმათი იგივე მაჩვენებლებია 4, 5 და 1.

ბორჯღალოსნები მუხებს უკვე პირისპირ ბალანსითაც უსწრებენ 20: 11-8*1 (ქულა 385:348, ლელო 33/29), 2002 წელს დაწესებული, სამეზობლო "ანთიმოზის" ანგარიში კია 10-5.

და კიდევ: საქართველო 2019 წლის მსოფლიო თასის მონაწილე ორი წლის წინ, ინგლისშივე გახდა, ხოლო რუმინეთი ამისთვის ახლა იბრძვის და საგზურს გაისად (2018), გაზაფხულზე თუღა მოიპოვებს, "მსოფლიო რაგბის" უახლეს რეიტინგში კი მეტოქეს 4 ადგილითა და 521 წერტით ვჯობივართ.

ბრინჯაო, მარკა, რეკორდი

საქართველოსი არ იყოს, რუმინეთშიც რაგბი კარგა ხანს ენთუზიასტთა თამაში იყო – ეტანებოდა მხოლოდ დედა’ქალაქელი სტუდენტობა.

ამათ იმდენი ჰქნეს, რომ 1924 წელს, პარიზის ოლიმპიადაზე ჩავიდნენ, და თუმც ორივე მატჩი ბარაქიანად წააგეს (შტატებთან 0:37, საფრანგეთთან 3:61), რუმინული სპორტის ისტორიაში პირველი მედალი – ბრინჯაოსი – კი ჩამოიტანეს შინ.

1944 წელს, გაგანია მეორე მსოფლიო ომში, რუმინეთში გამოიცა მსოფლიოში პირველი სარაგბო მარკა, 1957 წელს კი, ფრანგებთან თამაშზე ბუქარესტში სარეკორდოდ ბევრი – 110 ათასი მაყურებელი შეიკრიბა, რადგან რაგბის შემდეგ იქვე საკლუბო ფეხბურთი ტარდებოდა.

ორი არ ჩაუთვალეს

რუმინეთმა საფრანგეთი პირველად 1960 წელს ძლია 11:5. ძველი ერთა თასი "კარპატების ციხე-სიმაგრემ" 5-ჯერ მოიგო (1969 1975 1977 1981 1983). 1980 წელს სერჟ ბლანკოს მყოლი "ლე ბლე" ბუქარესტში 0:15 მოისრა, 1983 წელს კი იქვე, ტესტში, 6:24 შერცხვა უელსი.

რაღა ბევრი გავაგრძელოთ: 1981 წელს რუმინეთში შეიარა თვით ახალი ზელანდიის "ოლ ბლექსმა" და 14:6-ღა მოიგო – თანაც სქოთმა მსაჯმა მასპინძლებს მოლით შეტანილი ორი ლელო არ ჩაუთვალა!

ამასობაში კი ქვეყანაში ცხოვრების დონე ერთობ დაეცა – საგარეო ვალისა და სოციალიზმის გადამკიდე ხალხი შიმშილობდა. დაკნინდა რაგბიც – თუ რუმინეთმა 1980 წელს ირლანდიას დაბლინში 13:13 დაუმთავრა ტესტი, იქვე 1986 წელს 0:60 განადგურდა, ჩაუშესკუს ხანის ბოლო წარმატება კი 1988 წელს, კარდიფში, უელსთან 15:9 გამარჯვება იყო.

ფრანგთა მოკავშირეები

დიქტატურის დამხობამ და საბაზრო ეკონომიკაზე გადასვლამ ხომ მთლად მოშალა რუმინული სპორტი.

რაგბი მაინც სულდგმულობდა ირბ-ის (ახლანდელი "მსოფლიო რაგბი") გრანტებით და საქველმოქმედო შოუთა ამონაგებით. მოკეთეებმა ბრიტანეთის სკოლებში ნახმარი სამოსის შეგროვება და რუმინეთში ჩატანაც დაიწყეს, მაგრამ დაღმასვლას ვერაფერი ეშველა:

რუმინეთი 2001 წელს თვიქნემში 0:134 გაბურთავდა ინგლისთან. არადა, იმავე ვიქენდზე, ვაკეში, "მზარდმა ბოკემ" გაჭირვებით, 31:17 მოგვიგო.

რუმინელთა მოკეთეები ვახსენეთ და კარპატელებს ოდითგან მფარველობდნენ მათივე მთავარი მეტოქეები – ფრანგები. აკი ორივე ქვეყანა მონაწილეობდა 1934 წელს, ბრიტანელთა საპირწონედ ჩაფიქრებული ფირა-ს (ახლანდელი "რაგბი ევროპა") შექმნაში.

მერეც, კარგა ხანს, რუმინელი ვიორელ მორარიუ იყო კონტინენტური ევროპის დესპანი ირბ-ში, ამჟამად კი მისი ვაჟი, ოკტავიანი განაგებს ევროპულ გაერთიანებას და ლობირებს "ექვსი ერის" აღმოსავლეთისკენ გაფართოებას.

რვავე სტადიონზე

ირბ-ში რუმინეთი 1987 წელს, პირველ მსოფლიო თასზე მიწვევის გამო მიიღეს (მაშინ შესარჩევები არ იმართებოდა).

სტეჟარი აქამდე გამართულ რვავე გათამაშებაში მონაწილეობდა, მაგრამ ჯგუფს ერთხელაც ვერ გასცდა და დაიკავა შემდეგი ადგილები:

12 (1987), 12 (1991), 14 (1995), 14 (1999), 15 (2003), 15 (2007), 19 (2011), 16 (2015)

რუმინეთის ჯამური ბალანსია 28: 6-22 და 25 ქვეყანაში მე-15 ადგილზეა, მაშინ როცა ნაკლები ტრადიციის მქონე საქართველოს იგივე მაჩვენებლებია:

19 (2003), 13 (2007), 15 (2011), 12 (2015) და 16: 4-12 (ჯამური მე-17 ადგილი), ანუ მეზობელს ბოლო სამ (!) გათამაშებაში გავუსწარით.

კლუბურ დონეზე

ვიდრე ნაკრებებით შევიბმებოდით, საბჭოთა ხანაში კლუბებითაც გვითამაშნია – იმის და მიუხედავად, რომ ციმბირული ნავთობის სოც’ბანაკში ექსპორტის გამო, ჩაუშესკუ უბრად იყო "ძერჟავასთან" და პირი უფრო დასავლეთისკენ ეჭირა.

1973 წლის გაზაფხულზე "ლოკომოტივი" ტურისტული ვიზით ეწვია რუმინეთს და ორი ამხანაგური თამაში გაჩარხა; მაგავე წლის აგვისტოში კი საბჭოეთში 8-მატჩა ტურნე გამართა ქალაქ სიბიუს "მშრომელთა კლუბმა" – ვაკეში 3:15 წააგო დინამოსთან, მაგრამ 9:4 ძლია ლოკომოტივი.

"პერე’სტროიკის" წლებში გვეწვია მამა-შვილ მორარიუთა სახელოვანი კლუბი – რკინიგზის "გრივიცა" და ვაკეში მარგი გაკვეთილიც ჩაგვიტარა – 32:9 გაგვიბურთავა "თბილისის ნაკრები", მაგრამ ქუთაისთან კი ორივეჯერ დამარცხდა – 10:12 (1986) და 12:18 (1989 ბათდათში).

საბჭოეთის დაშლის შემდეგ რუმინეთს რამდენჯერმე შევთავაზეთ "შავი ზღვის თასის" დაწესება, მაგრამ მათ ჩაშალეს ყოველი წამოწყება და პირველად 2008 წელსღა მოავლინეს ჭაბუკები ფოთში, ხოლო 2010 წელს – კაცთა ორი კლუბი, ვაკეში.

სამაგიეროდ, ბორჯღალოსანთა ნაწილი (სამხარაძე, თავართქილაძე, ნატრიაშვილი, უჩავა ...) გაუშინაურდა რუმინეთის ლიგას და იქ სახელიც მალე დაიგდო, ხოლო უნივერსიტეტელი ოთარ ტურაშვილი დღესდღეობით "სტეჟარის" დამწყები კვაჭია.

წმინდანის სახელობისა

რუმინეთი, ხედავდა და ჩვენს მოძლიერებას, გაგვირბოდა, მაგრამ მაინც გადაგვეყარა 1999 წლის მსოფლიო თასის შესარჩევში და დაბლინში, ჩვენი ბექების გამოუცდელობით, 27:23 დაგვაშამათა.

2000 წელს სტეჟარმა ეგრევე მოგვიგო "ერთა თასის" პირველი რკენა, ეროვნულზე 23:20, მაგრამ ჩვენ სამაგიერო პირველ სტუმრობაზევე გადავუხადეთ ლევან ცაბაძის საარაკო ლელოთი 31:20 და თასი კავკასიაში წამოვიღეთ.

მალევე თავი დაედგა გარდამავალი, სამეზობლო ჯილდოს დაწესებას: "რაგბის მეოხთა ლიგის" (თამაზ მგელაძე) წარდგინებით, უწმინდესმა და უნეტარესმა დალოცა საქმის წამომწყებნი და ძველმა მორაგბემ, გია ჯაფარიძემ დაამზადა ბრინჯაოს, მოოქროვილი თასი.

ჯილდოს მე-18 საუკუნის განმანათლებლის, საქართველოსა და რუმინეთის მართლ’მადიდებელ ეკლესიათა მიერ წმინდანად შერაცხული, ანთიმოზ ივერიელის სახელი დაენათლა – ამ მოღვაწემ ვლახეთში ღვთის მსახურება ძველ’სლავურიდან მანამდე დაჩაგრულ რუმინულზე გადაიყვანა, ტფილისში კი სტამბა დააარსა და ქართული სახარება დააბეჭდინა.

ახალი თასი პირველად 2002 წელს, ეროვნულზე გათამაშდა და რუმინეთმა მოიგო 31:23.

9 ნომრის, პეტრე მიტუს წყალობით – ჩვენს წინააღმდეგ კარიერა 5-0 ბალანსით დაასრულა – სტეჟარი მერეც გვჯობნიდა, მაგრამ 2007 წლიდან მეკოს, მამუკას, კაჭის პლეადამ იძალა.

ჰოდა, ბოლო 11 რკენის ჯამია 9-1*1 ბორჯღალოსნების სასარგებლოდ!

საქართველოს რაგბის კავშირის პრესსამსახური